Evcil Kedilerin Doğu Asya’ya Gelişi: Yeni Bir Bakış Açısı

Bir araştırmaya göre, evcil kedilerin Doğu Asya’ya varış tarihi önceki tahminlerden çok daha önceymiş. Peking Üniversitesi’nden Shu-Jin Luo ve ekibinin yaptığı çalışmaya göre, kediler Çin’e ilk geldiklerinde lüks ve egzotik hayvanlar olarak kabul ediliyormuş. Çünkü kedilerin bağımsız ancak sevecen doğası, onları gizemli ve çekici kılmış.

Evcil Kedilerin Kökeni

Modern evcil kedilerin (Felis catus) kökeni, Afrika yaban kedisi (Felis silvestris lybica) türüne dayanıyor. Daha önceki araştırmalar, bu türün yaklaşık 10.000 yıl önce Orta Doğu’da insanlarla birlikte yaşamaya başladığını göstermişti. Daha sonrasında ise 3.000 yıl önce Avrupa’ya yayıldığı belirlenmiş.

Yapılan yeni araştırmaya göre, M.S. 600 civarında tüccarlar ve diplomatlar, evcil kedileri küçük kafesler içinde Doğu Akdeniz’den Orta Asya’ya taşımışlar. Kediler Çin’e getirildiğinde ise seçkin sınıfa hediye olarak sunulmuşlar.

Çin’de evcil kedilerin ortaya çıkmasından önce, insanlar yerli leopar kedileriyle (Prionailurus bengalensis) birlikte yaşıyordu. Shaanxi eyaletindeki 5.400 yıllık bir köyde bu türün kemikleri bulunmuş olsa da, araştırmacılar bu birlikteliğin evcilleştirme anlamına gelmediğini belirtiyor.

Tarihin Yeniden Yazılması

Önceden, Çin’de evcil kedilerin M.Ö. 206 – M.S. 220 yılları arasında Han Hanedanı döneminde evcilleştirildiği düşünülüyordu. Ancak bu döneme ait hiçbir evcil kedi kalıntısı bulunmaması, araştırmacıları yeni bir değerlendirme yapmaya sevk etti.

Bu sorulara yanıt bulmak için, Luo ve ekibi Çin’deki 14 farklı arkeolojik bölgeden 22 kedinin DNA’sını inceledi. Araştırma sonucunda, en eski evcil kedi kalıntısının M.S. 730 yılında Shaanxi’deki Tongwan şehrinde bulunduğu tespit edildi.

Araştırmaya göre, Çin’deki 14 kedinin DNA’sında IV-B kladı adı verilen özel bir genetik işaret bulundu. Bu genetik iz, M.S. 775-940 yılları arasında Kazakistan’da yaşamış bir kediye büyük benzerlik gösteriyor. Bu durum, İpek Yolu’nun kedilerin göçünde önemli bir rol oynadığını gösteriyor.

İlk Gelen Kedilerin Özellikleri

Çin’e getirilen ilk kedilerin tamamen beyaz veya beyaz lekeli mackerel-tabby desenli olduğu düşünülüyor. Hatta günümüzde bile Doğu Asya’daki beyaz kedi oranının diğer bölgelere göre daha yüksek olduğu belirtiliyor.

Evcil kedilerin Çin’e ulaşmasının ardından yerel halk, onları kutsal olarak görmeye başlamış. Araştırmaya göre, eski Çin’de insanlar kedileri evlerine alırken özel dini ritüeller düzenliyordu.

Smithsonian Enstitüsü’nden Melinda Zeder, bu araştırmanın evcil kedilerin Çin’e nasıl ulaştığını anlamak için büyük bir adım olduğunu belirtti. Zeder, “İpek Yolu ile kedileri ilişkilendirmek harika bir buluş. Bu gerçekten etkileyici bir çalışma.” dedi.