“`html

ABD-Çin Ticaret Geriliminde Son Gelişmeler

ABD Başkanı Donald Trump’ın göreve gelmesinin ardından, birçok ülkeye yönelik ek gümrük tarifelerinin uygulanmasıyla başlayan ticaret gerilimi, Çin’in misilleme vergilerini açıklamasıyla yeni bir aşamaya girdi. Şubat ayında Çin malı ürünlerine %10 vergi koyan ABD, bu vergi oranını mart ayına gelindiğinde %20’ye çıkardı. Çin, bu duruma karşılık olarak 10 Mart’ta ABD malı ürünlere %15 misilleme vergisi getirdiğini bildirdi.

“Kurtuluş günü” olarak nitelendirdiği 2 Nisan’da Trump, karşılıklılık ilkesi çerçevesinde birçok ülkeye %10 asgari gümrük vergisi uygulayacağını duyururken, Çin için bu oranın %34 olarak belirlendiğini ve tarifelerin 9 Nisan’da yürürlüğe gireceğini söyledi.

Çin’in bu yeni gümrük tarifelerine yanıt olarak, ABD’nin %125 gümrük vergisiyle misilleme yapması ve Çin’in ise %145 gümrük tarifesine çıkması nedeniyle gerilim tırmandı. Bununla birlikte, elektronik ürünler bu çatışmanın dışında bırakıldı.

Yaklaşık bir aylık yüksek tarife dönemi sonrasında ABD ve Çin yetkilileri, Cenevre’de yapılacak bir toplantıyla gerilimi azaltmayı amaçladı. Görüşmeler neticesinde, karşılıklı gümrük tarifelerini 90 gün boyunca düşürmeye karar verdiler.

Bu süreçte, ABD, fentanil gibi Çin ürünlerine uyguladığı gümrük vergilerini %145’ten %30’a düşürdü. Aynı zamanda Çin, ABD mallarına uyguladığı gümrük vergisini %125’ten %10’a indirme konusunda anlaşmaya vardı.

ABD Hazine Bakanı Scott Bessent, müzakerelerin “sağlam ve saygılı bir şekilde” yürütüldüğünü belirttikten sonra, süreçlerin devamı için yeni bir mekanizma oluşturulacağını ifade etti.

Karşılıklı gümrük tarifelerinin arttığı dönemde, nisan ayında Çin’den ABD’ye ticari gemi trafiği önemli ölçüde azaldı. AA muhabirinin elde ettiği verilere göre, Çin’den ABD’ye yol alan ticari gemiler, Long Beach, Los Angeles, Houston, New York ve Tacoma gibi farklı limanlara yanaştı.

1 Nisan ile 25 Nisan 2024 tarihleri arasında, Çin’den ABD’ye toplamda 119 ticari gemi ulaştı. Geçen yıl bu tarihler arasında 69 gemiyi konteynerler, 35 gemiyi kuru yük, 6 gemiyi karışık kuru yük ve geri kalanını ise yaş yük ve ro/ro gemileri oluşturuyordu.

Bu yıl ise 1-25 Nisan tarihleri arasında Çin’den ABD’ye yalnızca 87 ticari gemi ulaştı.

Bu bağlamda, yüksek gümrük tarifelerinin hâlâ geçerli olduğu 1-25 Nisan döneminde Çin’den ABD’ye gelen ticari gemi sayısı, geçen yıla kıyasla %27 oranında azalmış durumda.

Bu yıl nisan ayında Çin’den ABD’ye ulaşan ticari gemilerin 66’sı konteyner olup, 22 geminin 18’i kuru yük gemisi olarak sınıflandırılmakta, ayrıca dönem içerisinde birer adet yaş yük, karışık kuru yük ve ro/ro gemisi de ulaştı.

LPG ve LNG Trafiğinde Önemli Düşüş

Çin’den ABD’ye ticari gemi trafiğinde, geçen yıl nisan ayında 38 LPG gemisi ile 6 sıvılaştırılmış doğal gaz (LNG) gemisinin boş bir şekilde ulaştığı gözlemlenmişti. Bu gemiler, ABD’den ithal edilen LPG ve LNG ürünlerini Çin limanlarına teslim ettikten sonra geri dönerken, bu yıl nisan ayında yalnızca bir LPG gemisi geri dönmüştür.

Bu durum, yüksek tarifelerle beraber Çin’in ABD’den LPG ve LNG alımını önemli ölçüde azalttığını göstermektedir. Bu dönemde Çin, başta Orta Doğu olmak üzere çeşitli ülkelerden LPG alımını artırmıştır.

Çin’in ABD’ye İhracatı Yüzde 21 Düştü

Öte yandan, Çin’in ABD’ye mal ihracatı nisan ayında yıllık bazda %21 oranında geriledi. Bu önemli bir düşüş olsa da, ABD’nin uyguladığı %145’lik gümrük tarifeleri göz önüne alındığında, piyasa beklentilerini aşmadığı değerlendirilmekte.

ING Think’in analizine göre, Çin’in ABD’ye ihracatındaki bu beklenmedik azalma, ABD’li ithalatçıların alternatif ürün bulma zorluğundan ötürü gümrük tarifeleriyle birlikte genel maliyetleri kabul etmek zorunda kaldığının bir işaretidir. Ancak bu durum, son kullanıcı fiyatlarının artmasına yol açabilir.

Çin’in ABD’ye ihracatındaki beklenmedik yavaşlamanın, ABD’li yetkililer ile yapılan ticaret görüşmeleri öncesinde Çinli yetkililerin elini güçlendirdiği düşünülüyor; 90 gün süresince tarifelerin düşmesi kısa vadede bir rahatlama sağlarken uzun vadede kesin belirsizlikler sürüyor.

Kiel Dünya Ekonomisi Enstitüsü Ticaret Politikası Araştırmacısı Hendrik Mahlkow, ABD-Çin anlaşması sonrasında pek çok sevkiyatın sırasının geçilmesiyle birlikte limanlarda yoğunluk beklediklerini belirtti. Bununla birlikte, düşürülmüş tarife seviyelerinin Trump başkanlığı öncesine göre hâlâ yüksek olduğunu ve 90 günlük ertelenmenin ardından nelerin olacağına dair belirsizliklerin sürdüğünü ifade etti.

Kalıcı Çözüm Olmazsa İkili Ticaret Büyük Darbe Alacak

ABD Ticaret Temsilciliği verilerine göre, ABD-Çin ikili ticareti geçen yıl 582,4 milyar dolar seviyesine ulaştı. Bunun içerisinde, ABD’nin Çin’e mal ihracatı 143,5 milyar dolar, Çin’in ABD’ye ihracatı ise 438,9 milyar dolar olarak hesaplandı. Sonuç olarak, ABD’nin Çin ile olan ticaret açığı 295 milyar dolar oldu.

Trump, Çin ile olan ticaret açığı gibi diğer ülkelerle de olan ticaret sorunlarını çözmek amacıyla gümrük tarifelerini uygulama kararı almıştı. 2 Nisan’da karşılıklılık ilkesiyle yeni tarifeleri duyurmuştu.

Beyaz Saray’dan yapılan açıklamada, bu tarifelerin ticaret açığının ortadan kalktığı veya hafiflediği belirlenene kadar geçerliliğini sürdüreceği ifade edildi.

Trump’ın gümrük tarifeleri, küresel ekonomi ve ticarete dair belirsizlikleri artırırken, Dünya Ticaret Örgütü (DTÖ) bu yıl için küresel ticaret hacminin daralacağı öngörüsünde bulundu.

Eğer tarifeler 90 gün boyunca duraklatılmadan önceki yükseklikte kalırsa, DTÖ, ABD ve Çin arasındaki ticaretin bu yıl %81 oranında azalabileceğini belirtmişti.

DTÖ, yüksek tarifeler devam ederse, küresel ticaret yollarında büyük değişimlerin olacağını ve Çin’in Kuzey Amerika’ya ihracatının azalırken diğer ülkelerle ticaretinin artacağını da vurguladı.

“`